W 1915 żyło w Puszczy 785 żubrów. Gdy w sierpniu 1915 roku do Białowieży wkroczyło niemieckie wojsko, żubry przyzwyczajone do ludzi, nie uciekały. Jedno ze stad na widok oddziału stało spokojnie i przyglądało się, jednak gdy żołnierze zaczęli się nachalnie zbliżać, żubry zaatakowały ich. Niemcy użyli karabinów maszynowych i zabili kilkadziesiąt osobników. Pod koniec sierpnia dowództwo wojsk niemieckich, pod naporem naukowców, zakazało strzelania do tych zwierząt. W 1917 roku żyło już tylko 121 osobników.
Zaledwie 9 żubrów przetrwało wojnę w Puszczy Białowieskiej.
Na początku 1919 roku władze polskie postanowiły wysłać do Białowieży komisję, której zadaniem było odnalezienie i zorganizowanie ochrony pozostałych przy życiu żubrów.
19 kwietnia 1919 roku uczestnicy wyprawy natrafili na ciało świeżo zabitego żubra. Był to ostatni ślad żubra nizinnego, jaki znaleziono na wolności.
Wykres liczby żubrów w Puszczy Białowieskiej od 1795 roku do 1919 roku.
Wydawało się, że los żubra został przesądzony.
Jednak szanse na uratowanie gatunku wzrosły, gdy okazało się, że żyje jeszcze kilkadziesiąt żubrów. Na przełomie XIX i XX wieku sprzedano lub podarowano je do różnych ogrodów zoologicznych, parków i zwierzyńców Europy.
Przyrodnicy z kilku krajów postanowili ratować gatunek.